SƠ LƯỢC QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN XÃ THẠCH HẠ - THÀNH PHỐ HÀ TĨNH

 Đặc điểm tự nhiên:

Xã Thạch Hạ nằm ở cửa ngõ phía Bắc của Thành phố Hà Tĩnh:

Phía bắc tiếp giáp với xã Hộ Độ - huyện Lộc Hà, phía nam tiếp giáp với phường Thạch Quý, phía đông tiếp giám với xã Thạch Môn và phía Tây tiếp giáp với xã Thạch Trung.

Tổng diện tích tự nhiên 797,21 ha, trong đó đất nông nghiệp 459,37 ha, đất ở 76,71 ha, đất chuyên dụng 135,41 ha, đất chưa sử dụng 27,34 ha.

Về dân số: Đến đầu năm 2020 xã Thạch Hạ có 6.897 nhân khẩu/1.854 hộ/ 11 thôn; đồng bào theo đạo thiên chúa trên 60% dân số. Thôn có đông dân cư nhất là Liên Hà 1027 nhân khẩu/258 hộ; thôn có dân cư ít nhất là Liên Nhật 403 nhân khẩu/100 hộ dân.

Là địa bàn có vị trí chiến lược quan trọng đối với Thành phố Hà Tĩnh. Nằm bên bờ phía Nam hạ lưu sông Hộ Độ chảy ra cửa Sót trên thềm lục địa Biển Đông. Có đường Quang Trung xuyên suốt từ trung tâm thành phố nối với vùng cửa biển huyện Lộc Hà và đường Ngô Quyền nối Quốc lộ 1A với vùng mỏ sắt Thạch Khê...là những huyết mạch giao thông quan trọng trong việc giao lưu văn hoá và phát triển kinh tế xã hội.

Quá trình hình thành và phát triển

Với tiềm năng trù phú của vùng đất phì nhiêu tạo bởi hạ lưu sông Rào Cái thuận lợi cho việc phát triển kinh tế - văn hóa- xã hội nên từ rất xa xưa cư dân đã tụ tập về đây sinh sống, lập nghiệp.

 Theo gia phả của các dòng họ để lại thì từ thế kỷ 12 nơi đây đã có những dòng họ tương đối lớn như: Họ Vỏ Tá, Nguyễn Đình, Nguyễn Hữu, Nguyễn Văn, Lê Văn, Trương ... đến khai sinh lập nghiệp.

Trước năm 1945 đây là vùng đất thuộc làng Hạ Hoàng và làng Yên Nhiên thuộc Tổng Thượng Nhất - Phủ Thạch Hà.

Sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, Chi bộ Đảng Hạ Hoàng được thành lập.

Cách mạng tháng 8/1945 nổ ra trên cả nước. Dưới sự chỉ đạo của Chi bộ Hạ Hoàng nhân dân đã đấu tranh giành chính quyền.

Sau cách mạng tháng 8/1945 sáp nhập 3 làng gồm Hạ Hoàng, Yên Nhiên và Văn Giáp (thuộc Thạch Trung ngày nay) thành lập xã Quang Lịnh.

Cuối năm 1950 sáp nhập xã Quang Lịnh và xã Nhân Hòa (thuộc xã Thạch Thượng ngày nay) thành lập xã Thạch Trung.

Năm 1954 chia tách xã Thạch Trung thành 3 xã đó là xã Thạch Thượng, Thạch Trung và Thạch Hạ thuộc huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh.

Ngày 25/1/2004 thực hiện quyết định của UBND tỉnh Hà Tĩnh về việc điều chỉnh địa giới hành chính. Xã Thạch Hạ sáp nhập vào thị xã Hà Tĩnh (Nay là thành phố Hà Tĩnh).

Ngày 07/01/2011 UBND Tĩnh Hà tỉnh ban hành Quyết định số 90/QĐ-UBND về việc phê duyệt danh sách 12 xã chỉ đạo điểm thực hiện xây dựng hoàn thành 19 tiêu chí “Nông thôn mới” trước năm 2013 và đến cuối năm 2013 đơn vị xã Thạch Hạ là 1 trong 12 xã đầu tiên của tỉnh Hà Tĩnh hoàn thành chương trình xây dựng Nông thôn mới.

Từ sau khi về đích xây dựng Nông thôn mới đến nay nhân dân và cán bộ xã Thạch hạ không ngừng cũng cố, xây dựng bổ sung các tiêu chí nông thôn mới nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới của địa phương. Hiện tại nhân dân và cán bộ xã Thạch Hạ đang nỗ lực hoàn thành xây dựng xã nông thôn mới vào năm 2018 góp phần cùng thành phố xây dựng hoàn thành tiêu chí Đô thị loại II.

Năm 2010 Thạch Hạ có 6.230 khẩu/ 1.557 hộ/ 12 thôn. Thôn lớn nhất là 205 hộ, thôn nhỏ nhất là 50 hộ/ 174 khẩu.

Từ năm 2012 trở về trước xã Thạch Hạ có 12 thôn (Thôn Minh Tiến, Minh Tân, Minh Lộc, Minh yên, Đông Đoài, Thôn Thượng, thôn Trung, thôn Hạ, Liên Hà, Liên Thanh, Liên Nhật và Tân Học).

Ngày 11/10/2012 UBND tỉnh Hà Tĩnh đã có Quyết định số 2936/QĐ - UBND về việc sáp nhập thôn Minh Tân và Minh Lộc xã Thạch Hạ thành lập thôn Tân lộc xã Thạch Hạ.

 Đến năm 2013 Thạch Hạ có 6.440 khẩu/ 1.625 hộ/11 thôn.

Với truyền thống đoàn kết lương giáo một lòng cùng nhau xây dựng quê hương đất nước. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược lần thứ hai và Đế quốc Mỹ. Đảng bộ và nhân dân xã Thạch Hạ đã cùng quân dân cả nước kiên cường đánh giặc ngoại xâm và đã có hàng ngàn người con ưu tú lên đường bảo vệ tổ quốc và có hàng trăm người đã huy sinh và để lại một phần thân thể của mình trên chiến trường. Sau ngày hũa bỡnh thống nhất đất nước Nam Bắc thu về một mối, Đảng bộ và nhân dân xã Thạch Hạ tiếp tục thực hiện nhiệm vụ trong công cuộc đổi mới của đất nước đã được Đảng và Nhà nước ghi nhận và trao tặng nhiều danh hiệu cao quý.

Ngày 20/7/1997 UBND tỉnh Hà Tĩnh ban hành Quyết định số 1431/LXVH công nhận đơn vị xã Thạch Hạ đạt danh hiệu “Xã Văn hóa”.

Ngày 03/11/2004 Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ban hành Quyết định số 826/QĐ/CTN về việc phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang cho Nhân dân và Lực lượng Vũ trang xã Thạch Hạ “Đã có thành tích đặc biệt xuất sắc trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước”.

Năm 2004 Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tặng Bằng Ghi Công cho đơn vị xã Thạch Hạ vì  Đã hoàn thành việc xây dựng “Nhà đại đoàn kết” - xóa nhà tranh tre dột nát cho người nghèo năm 2004.

Năm 2007 và 2012 Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tặng Bằng Khen cho Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã Thạch Hạ vì “Đã có thành xuất sắc trong công tác Mặt trận”.

Từ năm 2005 đến năm 2011 hằng năm đều được Trung ương hội Nông dân Việt Nam tặng Bằng Khen cho Cán bộ và  Hội viên hội Nông dân xã Thạch Hạ vì “Đã có thành tích xuất sắc trong công tác Hội và phong trào Nông dân”

Từ năm 2008 đến năm 2013 hằng năm luôn được Bộ Công an tặng Bằng Khen cho Nhân dân và cán bộ xã Thạch Hạ vì “Đã có thành tích xuất sắc trong phong trào toàn dân Bảo vệ An ninh Tổ quốc”.

Năm 2010 được UBND tỉnh tặng Cờ Thi Đua cho Nhân dân và Cán bộ xã Thạch Hạ vì đã đạt thành tích “Đơn vị dẫn đầu phong trào thi đua năm 2010”.

Từ năm 2010 đến nay hằng năm đều được Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Tặng bằng khen cho Cán bộ, Đoàn viên, Thanh thiếu nhi xã Thạch Hạ vì “Đã có thành tích xuất sắc trong công tác Đoàn và phong trào Thanh, Thiếu nhi”.

Năm 2010 và 2011 được Bộ tư lệnh Quân khu 4 tặng danh hiệu Đơn vị Quyết thắng cho Lực lượng Vũ trang xã Thạch Hạ vì “Đã có thành tích xuất sắc nhiệm vụ trong phong trào Thi đua Quyết thắng lực lượng Dân quân Tự vệ ”.

Năm 2011 BCH Trưng ương hội Người cao tuổi Việt Nam tặng Bằng Khen cho cán bộ Hội viên hội Người cao tuổi xã Thạch Hạ vì Đã có thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua “Tuổi cao - gương sáng” năm 2011.

Ngày 06/02/2012 Bộ Văn hóa Thể thao và Du Lịch ban hành Quyết định số 314/QĐ - BVHTTDL về việc tặng Bằng khen cho Cán bộ và Nhân dân xã Thạch Hạ “đã có thành tích xuất sắc trong xây dựng và tổ chức các hoạt động Văn hóa, Thể thao và Du lịch tại địa phương năm 2011”.

 Năm 2013 xã Thạch Hạ là 1 trong 7 xã đầu tiên của tỉnh Hà Tĩnh về đích Nông thôn mới; năm 2019 xã Thạch Hạ hoàn thành xã nông thôn mới nâng cao. Trong quá trình thực hiện chủ trương xây dựng nông thôn mới Nhân dân và cán bộ xã Thạch Hạ đoàn kết một lòng cùng nhau xây dựng, giữ vững và nâng cao các tiêu chí Nông thôn mới. Đảng bộ và nhân dân xã Thạch Hạ quyết tâm hoàn thành các tiêu chí xã nông thôn mới kiểu mẫu bền vững vào 2020./.